پل خواجو در اصفهان

پل خواجو در اصفهان

یکی از شهرهای توریستی و تاریخی و پرجمعیت ایران شهر اصفهان است که در مرکز کشور واقع شده است و به عنوان سومین شهر پرجمعیت ایران شناخته می شود. این شهر به علت وسعت و جاذبه های گردشگری و تاریخی فراوانی که دارد در بین مردم به نصف جهان شهرت یافته است و بسیای از آثار تاریخی موجود در آن در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

گفتنی است که شهر اصفهان در زمان حکمرانی سلسله ی صفویان، پایتخت ایران شده است و در آن زمان رونق زیادی گرفته است. به همین علت است که قدمت بیشتر آثار تاریخی موجود در اصفهان به دوره ی صفویه برمی گردد. یکی از این جاذبه های گردشگری، پل خواجو است که بر روی زاینده رود قرار دارد. در اصفهان پل های زیادی وجود دارند که دو سوی زاینده رود را به هم متصل می کنند، اما پل خواجو قطعا یکی از زیباترین پل های شهر اصفهان است تور اصفهان. گفتنی است نام این پل در سال 1310 در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است.

بر طبق اسناد تاریخی پل خواجو در سال 1060 هجری قمری به دستور شاه عباس دوم که یکی از شاهان صفوی است، ساخته شده است و یکی از زیباترین پل های جهان در عصر خود بوده است. این پل در واقع محلی برای گذر بوده است و ساختمان وسطی آن نیز که شاه نشین نام دارد، محلی برای اقامت موقت شاه بوده است. بارها در کتب تاریخی ذکر شده است که پل خواجو در جشن های مختلف آذین بندی می شده است و مردم تور اصفهان تابستان 98 در کنار آن به شادی می پرداخته اند. بنابرین می توان گفت که این پل چه در زمان گذشته و چه در زمان حال، محلی برای گردهمایی مردم بوده است. امروزه نیز با این که در اکثر اوقات آبی در زاینده رود وجود ندارد، مردم شب ها در کنار پل خواجو جمع می شوند و به ساز و آوازی که معمولا در نزدیکی پل برپاست گوش فرا می دهند.

یکی از ویژگی های منحصر به فرد پل خواجو، راز و رمزهایی است که در معماری این بنا وجود دارد. عرض این پل 12 متر و طولش به 132.5 متر می رسد و در ساخت آن شگفتی های بسیاری وجود دارد. از جمله ی این شگفتی ها می توان به مصالح مورد استفاده در ساخت پل، شکل آن ها، پی پل و محاسبات دقیقی که برای تحمل نیروی آب انجام شده است، اشاره کرد. همه ی این موارد بوده است که باعث شده پل خواجو در سال های طولانی آسیبی نبیند و در اثر فشار آب و استفاده های مکرر در طول قرن های زیاد از بین نرود. به همین دلیل است که کارشناسان پل خواجو را نقطه ی اوج هنر و صنعت پل سازی در ایران می دانند و هوش و مهارت سرشار معمار آن را مثال می زنند.

علاوه بر ویژگی های منحصر به فرد سازه ی پل خواجو، ویژگی های ظاهری خاصی نیز در این پل رعایت شده است که از جمله ی آن ها می توان به رعایت اصول تقارن و تناسب در این پل اشاره کرد. علاوه بر این طراحی ظاهر پل به گونه ای است که از بالا شبیه به یک عقاب به نظر می رسد که پرهای خود را بر روی رودخانه ی زاینده رود گشوده است. از طرفی گفته می شود که اگر از طبقه ی پایین پل و زاویه ی 39 درجه نسبت به افق به بنای پل تور اصفهان تیر 98 نگاهی بیندازید، شمعی را با اشک های آن مشاهده خواهید کرد.

از دیگر ویژگی های خاص و مهم پل خواجو می توان به این موضوع اشاره کرد که این پل در مواقع لزوم می تواند به سد تبدیل شود و عملیات خاصی برای تبدیل پل خواجو به سد وجود دارد. در این صورت دریاچه ای در پشت سد جمع می شده است که چشم انداز زیبایی داشته است و محلی برای قایقرانی نیز به شمار می رفته است. گفته می شود که در این زمان ها شاه و بزرگان و امیران وی در قسمت شاه نشین پل که در وسط آن قرار دارد، اقامت می کرده اند و به تماشای قایقرانی می نشسته اند.

شاید برای شما جالب باشد که بدانید در اصل پل خواجو بر روی خرابه هایی از پلی که به دوره ی تیموری مربوط بوده است، بنا شده است. در آن زمان نام آن پل حسن بیک بوده است و بعدها شاه عباس دوم دستور ساخت پلی با عظمت را به جای پل حسن بیک می دهد.